Księstwo Antiochii
Rys historyczny
Księstwo Antiochii powstało w 1098 roku po zdobyciu tegoż miasta przez wojska I krucjaty. Właściwym twórcą państwa był normański książę Boemund z Tarentu, który też został jego pierwszym władcą. Od samego początku sytuacja polityczna księstwa była niejasna. Zgodnie z traktatem zawartym przez krzyżowców z cesarzem Aleksym Komnenem, miało ono podlegać Bizancjum, jednakże ambitni Normanowie nie zamierzali się nikomu podporządkowywać. Naciskani z jednej strony przez Bizantyjczyków, a z drugiej przez agresywnych muzułmańskich sąsiadów, nie mieli łatwego życia. Boemund po dwóch latach rządów został pojmany przez tureckich Daniszmendidów i już nigdy nie wrócił na książęcy tron. Schedę po nim przejął bratanek Tankred, rządzący jako regent w imieniu małoletniego Boemunda II, za którego panowania terytorium księstwa poszerzyło się o liczne miasta w Cylicji i Syrii Północnej. Przy wsparciu politycznym hrabiów Edessy i Trypolisu udało mu się przeciwstawić bizantyjskim roszczeniom.
Po jego śmierci w 1112 roku władzę nad Antiochią objął kolejny Norman, Roger z Salerno. Udało mu się odeprzeć parę seldżuckich najazdów, m.in. przy pomocy muzułmańskich władców Aleppo i Damaszku, by w 1119 roku polec wraz z niemal całą armią w bitwie na Krwawym Polu (Ager Sanguinis). Był to niezwykle dotkliwy cios dla księstwa, zwłaszcza dla Normanów, którzy je z początku tworzyli.
W następnych latach następowali po sobie słabi, często małoletni władcy, aż do objęcia tronu w 1136 roku przez przybyłego z Europy Rajmunda z Poitiers. Dokonał on śmiałej inwazji na bizantyjską Cylicję, czym ściągnął interwencję bazyleusa Jana Komnena. Ostatecznie Rajmund musiał ukorzyć się przed cesarzem i uznać jego zwierzchnictwo. Wkrótce jednak Jan zmarł i Księstwo Antiochii ponownie stało się de facto suwerennym państwem. Ciągłe zagrożenie ze strony Turków wymuszało na władcy osobiste uczestnictwo w kampaniach wojennych. W 1149 roku podczas jednej z nich zginął Rajmund w starciu z wojskami Nur-ed-Dina pod Inab.
Nowym księciem Antiochii za sprawą mariażu został kolejny człowiek spoza Outremer, niejaki Reynald z Chatillion, który w kolejnych latach dał się poznać jako żądny łupów rozbójnik, nie przywiązujący wielkiej wagi do traktatów pokojowych. Porywczość Reynalda (w tym wypadku złupienie Cypru) sprowadziła na Księstwo kolejną bizantyjską interwencję. I tym razem książę Antiochii musiał się ukorzyć przez cesarzem i uznać jego zwierzchnictwo. W 1160 zakończyło się obfitujące w wydarzenia panowanie Chatilliona, który na długie lata dostał się do tureckiej niewoli. W tym czasie księstwem rządzili kolejni regenci.
Dzięki zachowaniu neutralnej postawy i pomocy włoskich republik kupieckich Antiochii udało się uniknąć losu Jerozolimy i wielu innych miast, które padły łupem Saladyna po bitwie pod Hattin. Następne lata historii księstwa to jego stopniowy upadek. Kolejni książęta, walcząc o przetrwanie mniej lub bardziej skutecznie, lawirowali pomiędzy Ormianami Cylicyjskimi, królami Akki, sułtanami Egiptu, a później także Mongołami. Klęska tych ostatnich pod Ajn Dżalut w 1260 roku na dłuższą metę okazała się gwoździem do trumny dla resztek dawnego Księstwa Antiochii. Sześć lat później Mamelucy, chcąc ukarać sprzymierzonych z Mongołami władców Małej Armenii i Antiochii, dokonują na ich państwa straszliwego w skutkach najazdu. W 1268 roku pod ich ciosami padła stołeczna Antiochia. Jej mieszkańcom została sprawiona straszliwa rzeź, porównywalna tylko z rzezią Jerozolimy w 1099 roku. Samo miasto miało się już nigdy nie podźwignąć z upadku, zdegradowane do roli podrzędnej osady.
Resztki księstwa trwały jeszcze przez jakiś czas, stopniowo zdobywane przez Mameluków. W 1271 roku padła osławiona twierdza Joannitów, Krak de Chevaliers. Kilkanaście lat później jej los podzieliły ostatnie miasta dawnego państwa krzyżowców, Markab i Latakia (1287 rok). Po ich upadku Księstwo Antiochii ostatecznie znikło z kart historii.
