Kingdoms – Americas – Majowie

Majowie

Rys historyczny

Terminem „Majowie” określa się w historiografii grupę plemion indiańskich, zamieszkujących od IV wieku p.n.e. Półwysep Jukatan, Gwatemalę, Belize i zachodni Honduras. Szczepy osiadłe na tych obszarach wytworzyły w ciągu stuleci niezwykle bogatą cywilizację oraz kulturę, które do dziś fascynują zarówno uczonych, jak i historycznych laików.

Najczęściej przyjmowaną w literaturze przedmiotu periodyzacją dziejów Majów jest podział na okresy: preklasyczny (400 p.n.e. – 250 n.e.), wczesnoklasyczny (250 – 400), średnioklasyczny (400 – 700), późnoklasyczny (700 – 900), poklasyczny wczesny (900 – 1200), poklasyczny średni (1200 – 1450), wreszcie – poklasyczny późny (aż do podboju Imperium Majów przez hiszpańskich konkwistadorów).

Pierwszy, prenatalny okres w rozwoju cywilizacji Majów, charakteryzuje się przede wszystkim zakładaniem miast, które pełniły rolę ośrodków życia społecznego i religijnego. Drugi okres to walka różnych osad i szczepów o supremację nad całym Imperium. W toku walk wewnętrznych doszło do wykrystalizowania się kilku odrębnych systemów w architekturze i sztuce, a także (w mniejszym stopniu) fragmentaryzacji sfery religijnej. Lata 400-900 uznawane są za apogeum kulturowej i cywilizacyjnej potęgi Majów. Spory wewnętrzne doprowadziły jednak do upadku w okresie obejmującym lata 900-1250. W epoce tej nastąpił generalny spadek populacji. Miasta, pozbawione materialnej i demograficznej podstawy, pogrążały się w stagnacji. W tym okresie zaznacza się wyraźny napływ w obręg kultury Majów pierwiastków typowych dla cywilizacji Tolteków, osiadłych na terenie środkowego Meksyku. Najpotężniejsze miasto terytoriów zamieszkałych przez Majów, nazywane Chichen Itza, około 1200 roku utraciło pozycję hegemona na rzecz osady Mayapan. Okres supremacji tego miasta to czas intensywnych walk wewnętrznych między licznymi rodami arystokratycznymi, które zorganizowały system niewielkich półpaństewek, stale prowadzących ze sobą spory i walki zbrojne. Taki krajobraz polityczny ziem Majów zastali przybywający w I połowie XVI wieku do Nowego Świata konkwistadorzy, którym wewnętrzne skłócenie tubylczych plemion wydatnie ułatwiło podbój zamieszkałych przez nich krain. Należy zaznaczyć, iż termin „imperium Majów” jest w rzeczywistości określeniem synonimicznym ich wielkiej cywilizacji, w dziejach której nigdy jednak nie doszło do politycznego zjednoczenia kierujących się partykularnym interesem plemion.

Gospodarcze podstawy egzystencji Majów nie odbiegały od analogicznych obszarów ludzkiej aktywności ludów indoeuropejskich epoki miedzi i brązu. Żywność pozyskiwano głównie poprzez uprawę ziemi, a także myślistwo, zbieractwo i rybołówstwo. W miarę krystalizowania się ośrodków miejskich coraz większego znaczenia nabierał handel.

Struktura społeczna plemion Majów od najwcześniejszego okresu nabierała charakteru kastowego. Na czele plemiennych szczepów stała wąska warstwa arystokracji, której przedstawiciele pełnili godność królewską, z reguły łączoną z funkcjami religijnymi. Ustrój życia zbiorowego Majów nosił zatem cechy typowej teokracji. Większe i silniejsze osady tworzyły cały aparat urzędniczy, zarządzający miastem oraz ośrodkami podległymi. Istniała skonsolidowana warstwa kapłańska, w obrębie której prym wiedli ah kin. Niżej w hierarchii pozostawali chilanes (tzw. „prorocy”) oraz nacom i hac – „ofiarnicy”, odpowiadający za stronę formalną obrzędów religijnych (składanie ofiar ze zwierząt i ludzi, w tym wyrywanie serc). Trzonem indiańskich społeczności byli jednak chłopi, spośród których najbardziej przedsiębiorczy migrowali do miast, stając się kupcami bądź rzemieślnikami. Istniała stosunkowo liczna kasta niewolników, których każde plemię mogło pozyskiwać drogą zwycięskich wojen z sąsiadami.

Doprawdy trudno przecenić kulturowy wkład Majów w dziedzictwo obecnej cywilizacji Ameryki Środkowej. Stworzyli oni własny styl architektoniczy, obejmujący budowę rozległych kompleksów świątynnych na wysokich piramidach schodkowych, a także pałaców, tarasów czy nawet boisk do gry w piłkę. Do dzisiaj zachowały się bogate malowidła ścienne, rzeźby, polichromia oraz wybory złotnicze. W dziedzinie szeroko rozumianej nauki Majowie posługiwali się własnym typem pisma hieroglificznego. Stworzyli ponadto tzw. dwudziestkowy system matematycznego zapisu, doskonale orientowali się w rachubach czasowych oraz prowadzili obserwację ruchu ciał niebieskich.

Nasze Media Społecznościowe

Reklama

zapraszamy do współpracy.

YouTube Total War

Kanały YouTube

Oficjalni Partnerzy

Reklama





Ostatnie Posty